sıfat fiil ekleri ne demek?

Sıfat-Fiil (Ortaç) Ekleri

Sıfat-fiiller (ortaçlar), fiil kök veya gövdelerine gelerek onları sıfat görevinde kullanılan kelimelere dönüştüren fiilimsilerdir. Türkçede sıfat-fiil ekleri şunlardır:

• -an, -en (…-an): Eylemin yapılma özelliği taşıdığını belirtir. Örneğin: koşan çocuk, gülen gözler.
• -ası, -esi (…-ası): Gelecek zaman anlamı taşır ve eylemin yapılmasının gerekliliğini veya olasılığını ifade eder. Örneğin: yapılası işler, görülür yerler.
• -maz, -mez (…-maz): Olumsuzluk anlamı taşır ve eylemin yapılmadığını veya yapılmayacağını belirtir. Aynı zamanda geniş zaman anlamı da taşıyabilir. Örneğin: tükenmez kalem, bilinmez gerçekler.
• -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür (…-ar): Geniş zaman anlamı taşır ve eylemin sürekli olarak yapıldığını veya yapılabileceğini ifade eder. Örneğin: akar su, döner sandalye.
• -dık, -dik, -duk, -dük, -tık, -tik, -tuk, -tük (…-dık): Geçmiş zaman anlamı taşır ve eylemin yapıldığını veya tamamlandığını belirtir. Örneğin: tanıdık sima, pişmiş yemek.
• -mış, -miş, -muş, -müş (…-mış): Geçmiş zaman anlamı taşır ve eylemin başkasından duyulduğunu veya sonradan fark edildiğini ifade eder. Örneğin: gülmüş yüz, duyulmuş sözler.

Önemli Notlar:

• Sıfat-fiiller, çekimli fiiller gibi şahıs ekleri almazlar.
• Sıfat-fiiller, isim çekim eklerini alabilirler.
• Sıfat-fiiller, cümle içerisinde sıfat görevinde kullanılırlar ve niteledikleri isimlerden önce gelirler.
• Sıfat-fiiller, fiilimsilerin bir türüdür. Fiilimsi Nedir?
• Sıfat-fiiller bazen adlaşabilirler. Örneğin: "Gelen gideni aratır." cümlesinde "gelen" ve "giden" kelimeleri adlaşmış sıfat-fiildir. Adlaşmış Sıfat-Fiil Nedir?
• Sıfat-fiil ekleri ile kurulan bazı kelimeler zamanla kalıplaşarak isimleşebilirler. Örneğin: dolmuş, geçmiş.